Class- 11th, Chapter-6, Very Short Que-Ans

 ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ

1 ਅੰਕ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਉੱਤਰ


ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1. ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਤੋਂ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ ?
ਉੱਤਰ - ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਤੋਂ ਭਾਵ ਖੇਡ ਅਤੇ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦੀ ਹਰਕਤਾਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਤੱਖ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨਾ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2. ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਲਿਖੋ ।
ਉੱਤਰ - ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਯੂਰਪਨ ਸੰਘ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਮਾਨਸਿਕ ਆਧਾਰ , ਕਾਰਜ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਹੈ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3. ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਕੋਈ ਦੋ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਦੱਸੋ ।
ਉੱਤਰ- ( 1 ) ਖੇਡ ਸੰਗਠਨ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ( 2 ) ਸਿੱਖਿਆ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4. ਖੇਡ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਿਕ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਬਣਾਉ । 

ਉੱਤਰ - ਵਿਹਾਰ , ਭਾਵਨਾਵਾਂ , ਜੱਦੀ ਗੁਣ , ਵਾਤਾਵਰਨ , ਪ੍ਰਨਾ , ਮਾਨਸਿਕ ਸਵਸਥਤਾ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਭਿੰਨਤਾ , ਸ਼ਖਸੀਅਤ , ਪੱਕਾ ਇਰਾਦਾ । 

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5. ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ ? 

ਉੱਤਰ - ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਉਹ ਮਾਨਸਿਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਹਨ ਜੋ ਚੇਤਨ ਅਤੇ ਅਚੇਤਨ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ੀ , ਗ਼ਮ , ਡਰ , ਚਿੰਤਾ , ਘਬਰਾਹਟ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ । 

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6 . ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਤੋਂ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ ? 

ਉੱਤਰ - ਪ੍ਰਨਾ ਅਜਿਹਾ ਸਰੋਤ ਹੈ ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਪ੍ਰਤਿ ਅਜਿਹੀ ਉਤੇਜਨਾ ਅਤੇ ਰੂਚੀ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਖਿਡਾਰੀ ਨੂੰ ਖੇਡਣ ਲਈ ਉਤਸੁਕ ਕਰਦੀ ਹੈ । 

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7. ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਤੋਂ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ ? 

ਉੱਤਰ - ਇਹ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਸਰੀਰਿਕ , ਮਾਨਸਿਕ ਭਾਵਨਾਤਮਿਕ ਬੌਧਿਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਵਾਲਾ ਕਾਰਨ ਹੈ ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਪਛਾਣ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ । 

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8. ਪੱਕਾ ਇਰਾਦਾ ਤੋਂ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ ? 

ਉੱਤਰ - ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਰੱਖਕੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੋ ਦਿਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਦਾ ਹੈ । 

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9. ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਦਿਉ । 

ਉੱਤਰ - ਕਰੋ ਅਤੇ ਕਰੋ ਅਨੁਸਾਰ , ' ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸਿਖਣ ਵਿੱਚ ਰੁਚੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸਿੱਖਣ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ । ' ' 

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10. ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦੀਆਂ ਕਿੰਨੀਆ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ ? 

ਉੱਤਰ - ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦੀਆਂ ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ- ( 1 ) ਅੰਦਰੂਨੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ( 2 ) ਬਾਹਰੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 11 , ਅੰਦਰੂਨੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਤੋਂ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ ? 

ਉੱਤਰ - ਅੰਦਰੂਨੀ ਨਾ ਅਜਿਹੀ ਨਾ ਹੈ ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਅੰਦਰ ਕੁਝ ਕਰ ਗੁਜਰਨ ਦੀ ਲਾਲਸਾ , ਰੁਚੀ ਅਤੇ ਇੱਛਾ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ । 

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 12. ਅੰਦਰੂਨੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਵਰਗੀਕ੍ਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ? 

ਉੱਤਰ -1 , ਸਰੀਰਿਕ ਪ੍ਰੇਰਨਾ 2. ਸਮਾਜਿਕ ਪ੍ਰੇਰਨਾ 3. ਭਾਵਨਾਤਮਿਕ ਪ੍ਰੇਰਨਾ 4 , ਕੁਦਰਤੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ 

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 13. ਸਰੀਰਿਕ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਵਿੱਚ ਕੀ - ਕੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ? 

ਉੱਤਰ - ਕਾਮ ਵਾਸਨਾ , ਭੁੱਖ , ਪਿਆਸ , ਨੀਂਦ । 

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 14. ਸਮਾਜਿਕ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਵਿੱਚ ਕੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ? 

ਉੱਤਰ - ਸਹਿਯੋਗ , ਸਮਾਜਿਕ ਲੋੜਾਂ । 

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 15. ਭਾਵਨਾਤਮਿਕ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਵਿੱਚ ਕੀ - ਕੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ? 

ਉੱਤਰ - ਸਫ਼ਲਤਾ , ਹਾਰ , ਪਿਆਰ , ਸੁਰੱਖਿਆ ਆਦਿ 

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 16. ਕੁਦਰਤੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਵਿੱਚ ਕੀ - ਕੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ? 

ਉੱਤਰ - ਭਰੋਸਾ , ਆਤਮ ਸਨਮਾਨ , ਰੁਚੀ , ਮਜ਼ਬੂਤੀ । 

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 17 , ਬਾਹਰੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਤੋਂ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ ? 

ਉੱਤਰ - ਇਹ ਉਹ ਪ੍ਰਨਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੈਕੰਡਰੀ ਪ੍ਰਕਾਂ ਰਾਹੀਂ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । 

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 18. ਬਾਹਰੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦੇ ਕੋਈ ਚਾਰ ਪ੍ਰੇਰਕ ਦੱਸੋ । 

ਉੱਤਰ - ਇਨਾਮ , ਸਜ਼ਾ , ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਅਤੇ ਵਜੀਫੋ । 

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 19. ਸਫਲ ਅਤੇ ਵਧੀਆ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਖਿਡਾਰੀ ਦੇ ਕਿਹੜੇ ਕਾਰਨ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ? 

ਉੱਤਰ - ਸਰੀਰਿਕ , ਮਾਨਸਿਕ , ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਕਾਰਨ ਖਿਡਾਰੀ ਦੇ ਵਧੀਆ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਦ ਹਨ ।

2 ਅੰਕ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਉੱਤਰ 

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 1. ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਤੋਂ ਕੀ ਭਾਵ ਹੈ ? 

ਉੱਤਰ - ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਸ਼ਬਦ ਤਿੰਨ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਮੇਲ ਹੈ । “ ਖੇਡ + ਮਨੋ + ਵਿਗਿਆਨ ਖੇਡ ਤੋਂ ਭਾਵ ਖੇਡ ਅਤੇ ਖਿਡਾਰੀ , ‘ ਮਨੋ ' ਤੋਂ ਭਾਵ ' ਵਿਹਾਰ / ਮਾਨਸਿਕ ਕਿਰਿਆ ’ ਅਤੇ ‘ ਵਿਗਿਆਨ ' ਤੋਂ ਭਾਵ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨਾ ਭਾਵ ਖੇਡ ਅਤੇ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦੀ ਹਰਕਤਾਂ ਦੇ ਵਿਹਾਰਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਤੱਖ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨਾ ਹੈ । ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਵਾਂਗ ਖਿਡਾਰੀ ਦੀ ਫ਼ੋਰਮੈਂਸ ਨੂੰ ਸਫ਼ਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੌਰਾਨ ਅਤੇ ਅਭਿਆਸ ਦੋਰਾਨ ਖਿਡਾਰੀ ਦੇ ਮਨੋਬਲ ਨੂੰ ਡਿੱਗਣ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ , ਸਗੋਂ ਖਿਡਾਰੀ ਨੂੰ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ' ਤੇ ਸਵੱਸਥ ਅਤੇ ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਵਾਲਾ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ । 

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 2. ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਮੁੱਖ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਕੀ ਹੈ ? 

ਉੱਤਰ - ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਮੁੱਖ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਮਾਨਸਿਕ ਤੰਦਰੁਸਤੀ , ਵਿਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦ੍ਰਿੜਤਾ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਵਿੱਚ ਰੱਖ ਕੇ ਖਿਡਾਰੀ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ ਹੈ । ਇਹਨਾਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਅਜਿਹੀ ਸਾਈਕ ਜ਼ਿਆਲੋਜ਼ੀਕਲ ਸ਼ਾਖਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਬਾਇਓ - ਮੈਕੇਨਿਕਸ , ਕਿਨਜ਼ਿਆਲੋਜ਼ੀ , ਸਪੋਰਟਸ ਵਿਸ਼ਿਆਲੋਜ਼ੀ , ਸਪੋਰਟਸ ਮੈਡੀਸਨ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨਾਲ ਹੈ , ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦੇ ਖੇਡ ਕੌਸ਼ਲਾਂ ਅਤੇ ਖੇਡ ਵਿਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸੋਧ ਕਰਕੇ ਖਿਡਾਰੀ ਦੀ ਸਰੀਰਿਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦੇ ਖੇਡ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਿਆ ਜਾ ਸਕੇ ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 3 , ਖੇਡ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਵਿਹਾਰ ਦੀ ਕੀ ਭੂਮਿਕਾ ਹੈ ?

ਉੱਤਰ-- ਮਨੁੱਖ ਜਨਮ ਤੋਂ ਮੌਤ ਤੱਕ ਵਿਹਾਰਾਂ ਨਾਲ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਪ੍ਰਤੱਖ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੇਖ ਸਕਦੇ ਹਾਂ । ਵਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਚੇਤਨਾ , ਅਚੇਤਨਾ , ਸਮਾਜਿਕ , ਨੈਤਿਕ ਅਤੇ ਅਨੈਤਿਕ ਸਾਰੇ ਪੱਖਾਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦੀ ਖੇਡ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਖਿਡਾਰੀ ਦੇ ਸੁਭਾਅ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਕੇ ਖੇਡ ਦੀ ਚੋਣ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ । ਖਿਡਾਰੀ ਵੱਲੋਂ ਖੇਡਾਂ ਦੌਰਾਨ ਵਧੀਆ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਖਿਡਾਰੀ ਦੇ ਵਿਹਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਅਤ ਕਰ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿੜਤਾ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ੀਲਤਾ ਵਰਗੇ ਗੁਣ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ । 

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 4. ਵਾਤਾਵਰਨ ਖੇਡ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ? 

ਉੱਤਰ - ਵਾਤਾਵਰਨ ਸੰਜੀਵਾਂ ਦੇ ਆਲਾ - ਦੁਆਲਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਕੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਨਿਰਵਾਹ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਵਿਹਾਰ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦਾ ਬਹੁਤ ਗੂੜਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ । ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਾਤਵਰਨ ਵਿੱਚ ਬੱਚਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਉਸ ਦਾ ਵਿਹਾਰ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਚੰਗੇ ਖਿਡਾਰੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵਧੀਆ ਖੇਡ ਵਾਤਾਵਰਨ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਖਿਡਾਰੀ ਦਾ ਧਿਆਨ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਇਕਾਗਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ । 

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 5. ਸ਼ਖਸ਼ੀਅਤ ਖੇਡ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ? 

ਉੱਤਰ - ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਸਾਰਥਕਤਾ ਉਸ ਦੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ । ਇਹ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਸਰੀਰਿਕ , ਮਾਨਸਿਕ , ਭਾਵਨਾਤਮਿਕ , ਬੌਧਿਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਵਾਲਾ ਅਜਿਹਾ ਕਾਰਕ ਹੈ ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਪਛਾਣ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ । ਤਜਰਬਾ ਅਤੇ ਸਿੱਖਣ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਅਜਿਹੇ ਕਾਰਕ ਹਨ ਜੋ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਨੂੰ ਨਿਖਾਰਦੇ ਹਨ । ਖਿਡਾਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਉਸ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਪ੍ਰਿਆ ਬਣਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ਼ ਕਾਰਨ ਉਹ ਖਿਡਾਰੀ , ਦੂਜੇ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਲਈ ਰੋਲ ਮਾਡਲ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਦਾ ਸਹੀ ਵਿਕਾਸ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । 

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 6. ਪੱਕਾ ਇਰਾਦਾ ਕੀ ਹੈ ? ਇਹ ਖਿਡਾਰੀ ਦੇ ਖੇਡ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਣ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ? 

ਉੱਤਰ - ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਰੱਖਕੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਦਿਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਆਮ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਜੀਵਨ ਨਿਰਵਾਹ ਲਈ ਪੈਸਾ ਕਮਾਉਣਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰ ਸਕੇ । ਇਹ ਪੱਕਾ ਇਰਾਦਾ ਵਿਹਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਥਿਰ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮੱਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਸਥਿਰਤਾ ਪੱਕਾ ਇਰਾਦਾ ਬਣਕੇ ਵਿਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦ੍ਰਿੜਤਾ , ਹੌਸਲਾ , ਸਹਿਨਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਆਤਮ - ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਖਿਡਾਰੀ ਨੂੰ ਵਿਰੋਧੀ ਸਾਮਣੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ । 

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 7. ਖਿਡਾਰੀ ਦੇ ਸਫ਼ਲ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਨਾ ਦੀ ਕੀ ਭੂਮਿਕਾ ਹੈ ? 

ਉੱਤਰ - ਵਧੀਆ ਅਤੇ ਸਫ਼ਲ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਲਈ ਸਰੀਰਿਕ , ਮਾਨਸਿਕ , ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਕਾਰਕ ਖਿਡਾਰੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਤਸੁਕਤਾ , ਉਤੇਜਨਾ ਅਤੇ ਰੁਚੀ ਖਿਡਾਰੀ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਸਰੀਰਿਕ ਸਿੱਖਿਆ ਅਧਿਆਪਕ ਅਤੇ ਕੋਚ ਖਿਡਾਰੀ ਦੀਆਂ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਸਰਲ , ਰੌਚਕ ਬਣਾਕੇ ਖਿਡਾਰੀ ਅੱਗੇ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਖਿਡਾਰੀ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਖੇਡ ਦੌਰਾਨ ਵਧੀਆ ਖੇਡ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । 

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 8 , ਖੇਡਾਂ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀਆ ਮੂਲ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀਆਂ ਦੀ ਕਿਵੇਂ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ? 

ਉੱਤਰ - ਹਰੇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀਆਂ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਇੱਛਾਵਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਹਨਾਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਖਿਡਾਰੀ ਜਾਂ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪ ਹੀ ਵੱਖ - ਵੱਖ ਮੌਕੇ ਲੱਭਦਾ ਹੈ । ਭੁੱਖ , ਪਿਆਸ , ਨੀਂਦ ਅਤੇ ਖੇਡਣਾ ਆਦਿ ਖਿਡਾਰੀ / ਵਿਅਕਤੀ ਦੀਆਂ ਮੂਲ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀਆਂ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਖੇਡਣ ਦੀ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਖਿਡਾਰੀ ਅਚਨਚੇਤ ਅਤੇ ਚੇਤਨ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਉਹ ਕੁਦਰਤੀ ਸਾਧਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਖੇਡਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਮੂਲ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਕਰਨ ਲਈ ਹਰ ਸੰਭਵ ਕਦਮ ਚੁੱਕਦਾ ਹੈ । 

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 9. ਖੇਡਾਂ ਰਾਹੀਂ ਸਮਾਜਿਕ ਸੰਬੰਧਾਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਕਿਵੇਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ? 

ਉੱਤਰ - ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਖਿਡਾਰੀ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ ਸੰਬੰਧਾਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਕਰਦੀ ਹੈ । ਜਦੋਂ ਖਿਡਾਰੀ ਖੇਡ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਖੇਡਣ ਲਈ ਭਾਗ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਵੱਖ - ਵੱਖ ਲੋਕਾਂ , ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਕੋਚਾਂ ਆਦਿ ਨਾਲ ਉਹ ਸੰਬੰਧ ਕਾਇਮ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਖੇਡਾਂ ਦੌਰਾਨ ਉਹ ਦੂਜੇ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦੇ ਰਹਿਣ - ਸਹਿਣ , ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਖੇਡ ਨਿਯਮਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਂਦਾ ਹੈ । ਉਹ ਚੰਗੇ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਵੀ ਸੰਬੰਧ ਕਾਇਮ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਅਤੇ ਬਣਾਉਟੀ ਢੰਗਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ , ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਮਾਜਿਕ ਸੰਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਕਾਸ ਕਰਦਾ ਹੈ । 

ਪ੍ਰਸ਼ਨ 10. ਖੇਡਾਂ ਰਾਹੀਂ ਅਧਿਆਪਕ ਅਤੇ ਕੋਚਾਂ ਦਾ ਸਵੈ ਵਿਕਾਸ ਕਿਵੇਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ? 

ਉੱਤਰ - ਅਧਿਆਪਕ ਅਤੇ ਖਿਡਾਰੀ ਦੋਵੇਂ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਅਜਿਹਾ ਧੁਰਾ ਹਨ ਜੋ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਇਸ ਲਈ ਅਧਿਆਪਕ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਖਿਡਾਰੀ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਚਿੰਤਤ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ । ਅਧਿਆਪਕ ਅਤੇ ਕੋਚ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਬਣਕੇ ਖਿਡਾਰੀ ਦੀਆਂ ਮਾਨਸਿਕ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਮਨੋਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਦੇ ਹੋਏ ਉਸ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਕਾਗਰਤਾ ਅਤੇ ਸਹਿਨਸ਼ੀਲਤਾ ਲਿਆ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਨਾਲ ਅਧਿਆਪਕ ਜਾਂ ਕੋਚ ਦਾ ਸਵੈ - ਵਿਕਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । 

ENGLISH MEDIUM

Sports Psychology

1 Marks Que-Ans

Q1. What is meant by sports psychology?

A. Sports psychology means the direct study of the idea of ​​the game and the movements of the players.

Question 2. Write the definition of sports psychology.

Answer: According to the European Union of Sports Psychology, sports psychology is the study of the mental basis, function and effects of sports.

Question 3. Name any two branches of Sports Psychology.

Ans- (1) Sports Organization Psychology (2) Educational Psychology

Question 4. List the psychological factors that affect sports performance.

Answer - Behavior, Emotions, Inheritance, Environment, Prana, Mental Health Personal Difference, Personality, Determination.

Question 5. What is meant by emotions?

ANSWER - Emotions are the mental processes that manifest consciously and subconsciously in the form of joy, sorrow, fear, anxiety, nervousness.

Question 6. What is meant by inspiration?

Answer - Prana is a resource that creates in a person such arousal and interest in a task that makes the player eager to play.

Q7. What is meant by personality?

A. It is the physical, mental, emotional, intellectual and social character of a person that characterizes a person and creates an identity in the society.

Question 8. What is meant by determination?

A. Every person starts their life with two goals in mind.

Question 9. Define motivation.

Answer - According to Do and Do, 'Motivation is related to creating interest in learning and it is essential for learning. ''

Q10. How many types of inspiration are there?

Answer - There are two types of motivation- (1) internal motivation and (2) external motivation

Question 11, What is meant by inner motivation?

A. Internal is not something that creates a desire, interest and desire in a person to do something.

Question 12. How can inner motivation be classified?

Answer-1, Physical Motivation 2. Social Motivation 3. Emotional Motivation 4, Natural Motivation

Question 13. What is involved in physical motivation?

Answer - lust, hunger, thirst, sleep.

Question 14. What is involved in social motivation?

Answer - support, social needs.

Question 15. What is involved in emotional motivation?

The answer - success, defeat, love, security, etc.

Question 16. What is involved in natural inspiration?

Answer - Confidence, self-esteem, interest, strength.

Question 17, What is meant by external motivation?

Answer - This is the prana in which a person is encouraged through secondary means.

Question 18. Name any four motivators of external motivation.

Answer - Reward, Punishment, Praise and Scholarship.

Question 19. What factors affect a player's success and performance?

A. Physical, mental, social and economic factors affect a player's performance.

2 Marks Que-Ans

Q1. What is meant by sports psychology?

Answer - The word sports psychology is a combination of three words. "Sports + Psychology + Science" means sports and athletes, "mind" means "behavior / mental activity" and "science" means to study, which means the study of sports and the movements of athletes. Sports psychology is the backbone of a player's performance, which does not allow the player's morale to plummet during the competition and during practice, but makes the player mentally healthy and progressive.

Question 2. What is the main goal of sports psychology?

A. The main goal of sports psychology is to increase the performance of the player by maintaining mental health, determination in behavior and controlling emotions. Apart from these, sports psychology is a psycho-geological branch dealing with the subjects of bio-mechanics, kinesiology, sports psychology, sports medicine, which can enhance the physical and mental fitness of the players by improving their sports skills and sports behaviors. So that the performance of the players can be improved.

Question 3, What is the role of behavior in sports psychology?

Answer: A human being walks with behaviors from birth to death. We can see these clearly. Behavior develops all aspects of consciousness, unconsciousness, social, moral and immoral which affect the game of the players. The game should be chosen keeping in mind the nature of the player. Athletes can perform well during games. By educating the player's behavior, qualities like perseverance and endurance can be instilled in him.

Q4. How does the environment affect sports pollution?

A. The environment is the environment around the living beings in which they make a living and fulfill their needs. The behavior of the person and the environment have a profound effect. The behavior of the child becomes the same as the environment in which the child lives. In order to produce good players, a good playing environment should be provided to the players so that the attention of the players can be focused on the games.

Q5. How does personality affect sports performance?

A. The relevance of a person's ideas reflects his or her personality. It is the factor that characterizes a person physically, mentally, emotionally, intellectually and socially which forms the identity of a person in the society. Experience and the learning process are factors that shape a person's personality. The performance of the player makes him popular among the people due to which he acts as a role model for the player, other players. Proper personality development is easily achieved in athletes participating in sports.

Question 6. What is determination? How does it affect a player's performance?

A. Every person starts the day of their life with some goal in mind. The goal of the common man is to earn a living so that he can meet the needs of himself and his family. It also helps to stabilize intentions. This consistency builds determination, courage, endurance and self-confidence in the behavior that puts the player in a strong position in front of the opponent.

Question 7. What is the role of no in the successful performance of the player?

A. Physical, mental, social and economic factors affect the player for a good and successful performance but most of all curiosity, excitement and interest affect the player's performance. Physical education teachers and coaches present the activities to the players in a simple and interesting way so that the players can easily learn the activities and help them to perform better during the game.

Question 8, How does sports satisfy one's basic instincts?

A. Every person has desires in their life. The player or individual finds different opportunities to fulfill these desires. Hunger, thirst, sleep and playing are the basic tendencies of an athlete / person. Each of these has a tendency to play and is fulfilled by the player unconsciously and consciously. He is motivated to play using natural resources and takes every possible step to satisfy his basic instincts.

Question 9. How do social relationships develop through sports?

A. Motivation develops a player's social relationships. When a player participates in playing on the playground, he connects with different people in the society, players and coaches etc. During sports, he is influenced by other players' living conditions, culture and rules of the game and adopts them. He also tries to connect with good players. Develops social relationships with them, using natural and artificial methods of inspiration.

Q10. How do teachers and coaches develop themselves through sports?

A. Both teachers and athletes are an axis of learning that helps each other develop. That is why teachers are always worried about the future of the player. Teachers and coaches become psychologists and guide the future of the player by understanding his mental activities and emotions. Can bring concentration and tolerance in their behavior which leads to self-development of the teacher or coach.